Afjire - Qeexitaan & Macnaha Ereyada Afka Soomaaliga

Qor erayga aad rabto, kaddibna hel macnahiisa!

Qeexid

(-ooyin, m.l) (c.fal.) Shanta gobol ama jiidood ee dhulka marmarka qaarkood loo qeybiyo. Waa meelaha ku dhex jira goobaha Artik iyo goobaha Antaartik, oo sida ay kala horreeyaan loo yaqaan jiid baradeedka woqooyi koonfur; meelaha u dhexeeya goobada artik iyo kulaalaha wqooyi, iyo goobada Antaartik iyo kulaalaha koonfureed waxa loo yaqaan sida ay u kala horeeyaan jiidda dhexe; reelaha labaa dhinac ee dhulbadhaha ee u dhexeeya kulaalaha woqooyi iyo kulaalaha koonfureed, waxa loo yaqaan jiidda kulul.

Qaab-dhismeedka (Naxwe)

magac naxwe,

magac / noun

Dheddig naxwe, dh

Dheddig / feminine

Tusaale

Ogeysiis! qoraalkan, waa tusaale la xariir erayga jiido oo kali ah:

"Way soconayaan dagaaladu, inta ay dalalka Burundi iyo Uganda ciidankooda kala baxayaan Muqdisho, hadii kale waxay arki doonaan iyadoo ciidamadooda lagu jiido wadooyinka Muqdisho" ayuu yiri afhayeenka AMISOM.
Saciid marku soo istaagay dadka hortiisa, wuxuu watay Adab lugo lagu jiido lahayd oo uu jiidayay.

Erayo La Mid Ah

jiido

f.g3

Labdhedig: -iitay, -iidatay

Qeexid: Soo j.: docdiisa u jiidid.

Qeexid Xigta: Wax la tegid iyadoo dhulka lagu jiidayo.

Qeexid Kale: Meel fog aadid, tegid. 4. Dhimasho.

Qaabnaxweedyada: f.g3

f (Fal) - Fal (verb) [Qeyb: naxwe]

jiid

f.g1

Labdhedig: -day, -dday

Qeexid: Wax si xoog leh u soo dhufasho.

Qeexid Xigta: Dun aliindi oo la midabeeyey ama qoyan si loo qallajiyo kala bixin.

Qaabnaxweedyada: f.g1

f (Fal) - Fal (verb) [Qeyb: naxwe]

jiriido

m.dh

Qeexid: Shay raandhiis leh oo loo aayo.

Qaabnaxweedyada: m.dh

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

dh (Dheddig) - Dheddig (feminine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: dh]

jiide

m.l

Qeexid: Bir ama xarig laba wax layskula xiro si ay isu jiidaan.

Qeexid Xigta: Foolasha yaryar ee hoose oo xaya-waanka.

Qaabnaxweedyada: m.l

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

l (Lab) - Lab (masculine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: l]

jiidan

f.mg1

Labdhedig: -dmay, -dantay

Qeexid: Wax la jiidey noqosho.

Qaabnaxweedyada: f.mg1

f (Fal) - Fal (verb) [Qeyb: naxwe]

jiidan

f.mg4

Labdhedig: -dnaa, -dnayd

Qeexid: Wax la jiidey ahaansho.

Qaabnaxweedyada: f.mg4

f (Fal) - Fal (verb) [Qeyb: naxwe]

jiidad

m.l

Qeexid: ld jiidasho.

Qaabnaxweedyada: m.l

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

l (Lab) - Lab (masculine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: l]

jiidis

m.dh

Qeexid: ld jiidid.

Qaabnaxweedyada: m.dh

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

dh (Dheddig) - Dheddig (feminine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: dh]

jiidid

m.f.dh

Qeexid: eeg jiid. ld jiidis.

Qaabnaxweedyada: m.f.dh

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

f (Fal) - Fal (verb) [Qeyb: naxwe]

dh (Dheddig) - Dheddig (feminine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: dh]

jiidmid

m.f.dh

Qeexid: eeg jiidan1.

Qaabnaxweedyada: m.f.dh

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

f (Fal) - Fal (verb) [Qeyb: naxwe]

dh (Dheddig) - Dheddig (feminine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: dh]

jariido

m.dh

Qeexid: ld jariidad.

Qaabnaxweedyada: m.dh

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

dh (Dheddig) - Dheddig (feminine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: dh]

jiil

m.l

Qeexid: Qolof bushimaha kor fuusha marka oon ama xanuun ku yimaado.

Qeexid Xigta: (-lal, m.l) Qoryo fiiqfiiqan, si farsamo ah loo habeeyey oo nirgaha afka looga xiro.

Qeexid Kale: Dalab. 4. (-lal, m.l) Fac.

Qaabnaxweedyada: m.l

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

l (Lab) - Lab (masculine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: l]

jiin

m.l

Qeexid: Xarafka “ja'“ magaciis carbeed.

Qaabnaxweedyada: m.l

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

l (Lab) - Lab (masculine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: l]

jiil

f.g1

Labdhedig: -iilay, -iishay

Qeexid: Nirgo qoryo fiiqfiiqan oo si farsamo ah loo habeeyey si aysan wax u nuugin gafuurka uga xirid.

Qaabnaxweedyada: f.g1

f (Fal) - Fal (verb) [Qeyb: naxwe]

jiiq

m.l

Qeexid: (jiiq, m.dh) (bot.) Geed ka mid ah dhirta dhaadheer ee qodaxda leh oo ka baxa webiga agagaarkiisa oo gumarka u eg.

Qaabnaxweedyada: m.l

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

l (Lab) - Lab (masculine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: l]

jiib

m.l

Qeexid: Hoorinta iyo isla qaadidda heesaha cayaaraha.

Qeexid Xigta: Cayaar gaar ah.

Qaabnaxweedyada: m.l

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

l (Lab) - Lab (masculine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: l]

jiif

f.g1

Labdhedig: -fay, -ftay

Qeexid: Si loo nasto dhinaca dhulka dhigid.

Qaabnaxweedyada: f.g1

f (Fal) - Fal (verb) [Qeyb: naxwe]

jiic

m.l

Qeexid: (jiic, m.dh) (bot.) Geed abaareed dhirta dhaadheer ka mid ah oo aan qodax lahayn qoryahiisana wax lagu shito.

Qaabnaxweedyada: m.l

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

l (Lab) - Lab (masculine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: l]

jiif

m.l

Qeexid: Dhinaca oo dhulka la dhigo si loo nasto; Hurdo; seexad.

Qeexid Xigta: Dhacdiid ama dhabbac ama dhinac loo yaal.

Qeexid Kale: ld jiifid.

Qaabnaxweedyada: m.l

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

l (Lab) - Lab (masculine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: l]

jiin

m.l

Qeexid: Ag; coon; qar; af.

Qeexid Xigta: (- iiman, m.l) Webiga hareerihiisa.

Qaabnaxweedyada: m.l

m (magac) - magac (noun) [Qeyb: naxwe]

l (Lab) - Lab (masculine) [Qeyb: naxwe] [Jinsi: l]

Afjire - Qeexitaan & Macnaha Ereyada Afka Soomaaliga

Qor erayga aad rabto, kaddibna hel macnahiisa!

Qeexid

Qaab-dhismeedka (Naxwe)

Tusaale

Ogeysiis! qoraalkan, waa tusaale la xariir erayga jiido oo kali ah:

Erayo La Mid Ah

1. jiido f.g3 -iitay, -iidatay Soo j.: docdiisa u jiidid.

Qaabnaxweedyada: f.g3

2. jiid f.g1 -day, -dday Wax si xoog leh u soo dhufasho.

Qaabnaxweedyada: f.g1

3. jiriido m.dh Shay raandhiis leh oo loo aayo.

Qaabnaxweedyada: m.dh

4. jiide m.l Bir ama xarig laba wax layskula xiro si ay isu jiidaan.

Qaabnaxweedyada: m.l

5. jiidan f.mg1 -dmay, -dantay Wax la jiidey noqosho.

Qaabnaxweedyada: f.mg1

6. jiidan f.mg4 -dnaa, -dnayd Wax la jiidey ahaansho.

Qaabnaxweedyada: f.mg4

7. jiidad m.l ld jiidasho.

Qaabnaxweedyada: m.l

8. jiidis m.dh ld jiidid.

Qaabnaxweedyada: m.dh

9. jiidid m.f.dh eeg jiid. ld jiidis.

Qaabnaxweedyada: m.f.dh

10. jiidmid m.f.dh eeg jiidan1.

Qaabnaxweedyada: m.f.dh

11. jariido m.dh ld jariidad.

Qaabnaxweedyada: m.dh

12. jiil m.l Qolof bushimaha kor fuusha marka oon ama xanuun ku yimaado.

Qaabnaxweedyada: m.l

13. jiin m.l Xarafka “ja'“ magaciis carbeed.

Qaabnaxweedyada: m.l

14. jiil f.g1 -iilay, -iishay Nirgo qoryo fiiqfiiqan oo si farsamo ah loo habeeyey si aysan wax u nuugin gafuurka uga xirid.

Qaabnaxweedyada: f.g1

15. jiiq m.l (jiiq, m.dh) (bot.) Geed ka mid ah dhirta dhaadheer ee qodaxda leh oo ka baxa webiga agagaarkiisa oo gumarka u eg.

Qaabnaxweedyada: m.l

16. jiib m.l Hoorinta iyo isla qaadidda heesaha cayaaraha.

Qaabnaxweedyada: m.l

17. jiif f.g1 -fay, -ftay Si loo nasto dhinaca dhulka dhigid.

Qaabnaxweedyada: f.g1

18. jiic m.l (jiic, m.dh) (bot.) Geed abaareed dhirta dhaadheer ka mid ah oo aan qodax lahayn qoryahiisana wax lagu shito.

Qaabnaxweedyada: m.l

19. jiif m.l Dhinaca oo dhulka la dhigo si loo nasto; Hurdo; seexad.

Qaabnaxweedyada: m.l

20. jiin m.l Ag; coon; qar; af.

Qaabnaxweedyada: m.l